Janina Hescheles „Weyssenhoffa”: wiersz napisany w 1943 roku w obozie pracy przymusowej Janowska.
Przy Weyssenhoffa 12 we Lwowie mieściło się więzienie, z którego wywożono na śmierć.
The Holocaust in the Galician Oil Belt
Kategorie: Zeitzeuge (Seite 1 von 2)
Nichtjüdischer Zeitzeuge zum Nationalsozialismus, insbesondere zum Holocaust – in Abgrenzung zum jüdischen Überlebenden als Zeitzeugen
„Janina Hescheles jako dwunastoletnia dziewczyna spisuje tę relację, ukrywając się w ciągu kilku dni. Opowiada o początkach okupacji niemieckiej we Lwowie, o stracie rodziców, o getcie, pracy i masowych mordach w osławionym obozie pracy przymusowej Lemberg-Janowska. Została stamtąd uwolniona jesienią 1943 r. na krótko przed rozwiązaniem obozu. Obecnie mieszka w Izraelu. Janina, którą nazwano polską Anną Frank, dała światu wzruszające i ważne świadectwo.“ (Blurb do niemieckiego wydania wydanego przez Markusa Rotha w 2019 roku).
Czytaj więcej > Weiterlesen
„As a twelve-year-old girl, Janina Hescheles writes down this account in hiding within a few days. She tells of the beginnings of the German occupation in Lviv, the loss of her parents, the ghetto and the work and mass murder in the notorious forced labour camp Lemberg-Janowska. She was liberated from there in autumn 1943 shortly before the camp was dissolved. Today she lives in Israel. Janina, who has been called a Polish Anne Frank, has given the world a touching and important testimonyme.“ (Blurb to the German edition published by Markus Roth in 2019).
read more > Weiterlesen
„Als zwölfjähriges Mädchen schreibt Janina Hescheles innerhalb weniger Tage diesen Bericht im Versteck nieder. Sie erzählt von den Anfängen der deutschen Besatzung in Lemberg, vom Verlust ihrer Eltern, vom Getto und dem Arbeiten und Massenmord im berüchtigten Zwangsarbeitslager Lemberg-Janowska. Von dort wurde sie im Herbst 1943 kurz vor der Auflösung des Lagers befreit. Sie lebt heute in Israel. Janina, die als polnische Anne Frank bezeichnet worden ist, hat der Welt ein berührendes und wichtiges Zeugnis geschenkt, das nun erstmals vollständig auf Deutsch vorliegt.“ (Klappentext zu der von Markus Roth 2019 herausgegebenen deutschen Ausgabe).
Zeugnisse zum Tathergang
Am 15.10.1942 trat der deutsche Kesselmeister Karl Rindfuss (Rindfuß) seine Arbeit bei der „Raffinerie Süd“ der Karpathen-Öl AG in der galizischen Kreisstadt Drohobycz an. Die Raffinerie Süd umfasste die früher selbständigen Raffinerien „Nafta“ und „Galicja“. Sein Vorgesetzter war der stellvertretende Werksleiter der Raffinerie, R. Krause. In dieser Zeit wurde laufend Jagd auf Juden gemacht, die kein „R“-Abzeichen (R = Rüstung) hatten. Mit einem „R“-Armband und Ausweis kennzeichnete man Juden, die als kriegswichtige Arbeiter noch benötigt wurden.
1943 umstellten “Gestapo-Leute und ihre ukrainischen Wachmänner die Raffinerie ‚Nafta‘, die … als Magazin diente. Nunmehr wurden Juden ohne R-Abzeichen aussortiert und zu einer Gruppe von 40-50 Personen zusammengestellt. Krause soll die Selektion mit Hilfe eines als Arbeitsaufsehers eingesetzten Kesselmeisters selbst durchgeführt haben. Ergriffen wurde auch der ältere Schreiner Isidor Littmann aus dem ZAL [Zwangsarbeitslager] Boryslaw, der zufällig am Ort war, weil er der Baukolonne Zentralwerkstatt angehörte. Littmann hatte kein ‚R‘. Er versuchte mit ein paar anderen Juden zu flüchten; Krauses Aufseher stürmte hinterher und erschoss Littmann“ (Sandkühler, S. 383)
Testimonies on the course of events
On 15 October 1942, the German boiler master Karl Rindfuss (Rindfuß) started work at the „Raffinerie Süd“ of the Karpathen-Öl AG in the Galician district town of Drohobycz. The Refinery South comprised the formerly independent refineries „Nafta“ and „Galicja“. His superior was the deputy plant manager of the refinery, R. Krause. During this time, Jews who did not have an „R“ badge (R = armour) were constantly hunted down. Jews who were still needed as workers important to the war were marked with an „R“ armband and pass.
In 1943, „Gestapo men and their Ukrainian guards surrounded the ‚Nafta‘ refinery, which … served as a magazine. Now Jews without R-badges were sorted out and put together in a group of 40-50 people. Krause is said to have carried out the selection himself with the help of a boiler foreman assigned as a work supervisor. Also seized was the elderly carpenter Isidor Littmann from the ZAL [forced labour camp] Boryslaw, who happened to be at the site because he belonged to the construction crew Central Workshop. Littmann did not have an ‚R‘. He tried to escape with a few other Jews; Krause’s overseer stormed in after him and shot Littmann“ (Sandkühler, p. 383)
read more > Weiterlesen
Zeznania dotyczące przebiegu wydarzeń
15.10.1942 niemiecki mistrz kotła Karl Rindfuss (Rindfuß) rozpoczął pracę w „Raffinerie Süd“ firmy Karpathen-Öl AG w galicyjskim powiatowym mieście Drohobycz. W skład Rafinerii Południe wchodziły dawniej samodzielne rafinerie „Nafta“ i „Galicja“. Jego przełożonym był zastępca kierownika zakładu rafineryjnego, R. Krause. W tym czasie stale polowano na Żydów, którzy nie posiadali opaski „R“ (R = zbrojenia). Za pomocą opaski „R“ i dowodu osobistego oznaczano Żydów, którzy nadal byli potrzebni jako pracownicy ważni dla działań wojennych.
W 1943 r. „Gestapowcy i ich ukraińscy strażnicy otoczyli rafinerię „Nafta“, która … służyła jako magazyn. Teraz Żydzi bez opaski z „R“ zostali wyselekcjonowani i zebrani w grupę 40-50 osób. Mówi się, że Krause sam przeprowadził selekcję z pomocą mistrza kotła, który został przydzielony jako nadzorca pracy. Schwytano również starszego stolarza Isidora Littmanna z ZAL Borysławia ( obóz pracy przymusowej), który znalazł się tam przypadkowo, ponieważ należał do załogi budowlanej Warsztatu Centralnego. Littmann nie miał „R“. Próbował uciec wraz z kilkoma innymi Żydami, nadzorca Krausego ruszył w pogoń i zastrzelił Littmanna“ (Sandkühler, s. 383)
Czytaj więcej > Weiterlesen
Alexander Goldwasser
Regina Goldwasser
[PL] Rodzina Alexandra Goldwassera
Alexander Goldwasser, urodzony w 1883 r. w Krakowie, uzyskał dyplom inżyniera budowlanego na Uniwersytecie Lwowskim w 1911 r. Jak wielu galicyjskich Żydów, czcił on austriackiego cesarza Franciszka Józefa, który przyznał Żydom swobody obywatelskie. Przed rozpoczęciem studiów Aleksander zaciągnął się ochotniczo na rok do wojska. W czasie I wojny światowej spędził dwa lata na froncie włoskim, a następnie w wojskowej jednostce budowlanej w Krakowie. Po wojnie Aleksander założył rodzinę z młodszą o dziesięć lat Reginą Renią Mangel z Zakopanego: 15.01.1920 roku urodził się syn Marcel, 27.03.1921 roku córka Dola. Od 1919 r. Alexander Goldwasser żył w Drohobyczu jako niezależny inżynier budowlany. Był szanowanym, zaangażowanym społecznie członkiem społeczności żydowskiej i miejskiej. Żydzi nie byli leczeni w Szpitalu Miejskim, ale istniejący od czasów przedwojennych szpital żydowski był w ruinie i miał zostać zamknięty. Alexander Goldwasser został wybrany do komitetu, który z powodzeniem w ciągu czterech lat ciężkiej pracy zarządzał remontem szpitala .
Czytaj więcej > Weiterlesen
Passport photo Alexander Goldwasser
Passport photo Regina Goldwasser
[EN] The Alexander Goldwasser family
Alexander Goldwasser was born in 1883 in Krakow and graduated as a civil engineer from the University of Lviv in 1911. Like many Galician Jews, he venerated the Austrian Emperor Franz Joseph, who had granted civil liberties to the Jews. Before beginning his studies, Alexander had served a voluntary year in the military. During the First World War he was posted to the Italian front for two years and then to the military construction department in Krakow. After the war Alexander founded a family with the ten years younger Regina Renia Mangel from Zakopane: on 15.01.1920 his son Marcel was born, on 27.03.1921 his daughter Dola. From 1919 on, Alexander Goldwasser built up an existence as an independent civil engineer in Drohobycz. He was a respected, socially committed member of the Jewish community and urban society. Jews were not treated in the Municipal Hospital; the pre-war Jewish hospital was in a desolate condition and was about to close. Alexander Goldwasser was elected to the committee which, after four years of hard work, successfully managed the reconstruction of the hospital.
read more > Weiterlesen
Passfoto Alexander Goldwasser
Passfoto Regina Goldwasser
[DE] Die Familie Alexander Goldwasser
Der 1883 in Krakau geborene Alexander Goldwasser hatte 1911 an der Universität Lemberg das Diplom als Bauingenieur erworben. Wie viele galizische Juden verehrte er den österreichischen Kaiser Franz Joseph, der den Juden bürgerliche Freiheiten gewährt hatte. Vor Beginn seines Studiums hatte Alexander ein freiwilliges Jahr beim Militär gedient. Im 1. Weltkrieg wurde er zwei Jahre an der italienischen Front und dann bei der Militär-Bauabteilung Krakau eingesetzt. Nach dem Krieg gründete Alexander mit der zehn Jahre jüngeren Regina Renia Mangel aus Zakopane eine Familie: am 15.01.1920 wurden sein Sohn Marcel geboren, am 27.03.1921 seine Tochter Dola. Ab 1919 baute sich Alexander Goldwasser in Drohobycz eine Existenz als selbständiger Bauingenieur auf. Er war ein angesehenes, sozial engagiertes Mitglied der jüdischen Gemeinde und der Bürgerschaft. Juden wurden im Städtischen Krankenhaus nicht behandelt; das aus Vorkriegszeiten existierende jüdische Krankenhaus aber befand sich in einem desolaten Zustand und stand kurz vor der Schließung. Alexander Goldwasser wurde in das Komitee gewählt, das in vier Jahren harter Arbeit erfolgreich den Wiederaufbau des Krankenhauses leitete.
© 2024 A Story of Destruction and Survival
Theme von Anders Norén — Hoch ↑